آشنایی با لوازم یدکی خودرو فقط مناسب تعمیرکاران یا فروشندگان لوازم یدکی نیست. داشتن اطلاعاتی حتی اندک در مورد قطعات و لوازم یدکی خودرو حتی برای یک صاحب خودرو هم میتواند در شرایطی کمک کننده و یا حتی ضروری باشد.

هر قطعه در یک خودرو دارای یک شماره فنی منحصر به فرد است. که با وجود این شماره فنی سفارت قطعات یدکی دیگر کار دشواری نیست.

اما به هرحال هر قطعه دارای یک نام و مشخصات خاص خود نیز هست که علاقه مندان و فعالان در حوزه فروش لوازم یدکی و تعمیرات خودرو باید با آنها آشنایی داشته باشند.

در این مقاله معرفی کوتاهی بر روی قطعات و لوازم یدکی پرکابرد خودرو خواهیم داشت.

زمانی که خودرو شما دچار مشکل شده و به مکانیک مراجعه می کنید احتمالا مکانیک پس از بررسی و عیب یابی خودرو، به شما می گوید که قطعاتی از خودرویتان باید تعویض شوند، در این مقاله شما را با برخی قطعات پرکاربرد که در بسیاری از مواقع اسم آنها را می شنوید همراه با عکس و توضیح مختصری آشنا می کنیم.

استارت

هنگامی که کلید استارت را در خودرو فشار می‌دهید موتور استارتر که یک الکتروموتور است فعال شده و پیشرانه‌ی خودرو را می‌چرخاند تا روشن شود. اگر استارت زدید و استارتر کار نکرد به احتمال زیاد موتور ان سوخته است و باید آن را تعویض کنید. تجربه نشان داده است که استارتر بدون اطلاع قبلی و بصورت ناگهانی از کار می‌افتد. استارتر خیلی گران قیمت نیست و تعویض آن در اکثر خودروها به سادگی امکان پذیر است.

یونیت کنترل سیستم ABS

سیستم ABS مخفف سیستم ضد بلوکه‌ی ترمز و گاها سیستم ضد قفل ترمز نیز نامیده می‌شود. وظیفه‌ی این سیستم جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمز گیری است تا بدین ترتیب پایداری بیشتری به اتومبیل داده و امنیت و ثبات خودرو را در هنگام ترمزگیری تامین کند. یونیت کنترل ABS در حقیقت مغز این سیستم است و با اطلاعاتی که دریافت می‌کند فرمان وارد عمل شدن ABS را صادر می کند. اطلاعاتی که این سیستم بر اساس آنها تصمیم به فعالسازی ABS می‌گیرد یکی دانستن سرعت چرخ‌ها و دیگری دانستن فشار ترمز است. این سیستم از طریق سرعت گردش چرخ می‌تواند تشخیص دهد که چرخ قفل شده است یا خیر، و سپس در صورتی که قفل شدن چرخ را تشخیص دهد اقدام به باز و بسته کردن متناوب سوپاپ برگشتی می‌کند. در صورتی که یونیت ABS دچار مشکلی شود یک چراغ نارنجی یا زرد رنگ ABS در نشان دهنده های خودرو روشن خواهد شد. البته یونیت کنترل معمولا آخرین چیزی است که خراب می‌شود و در بیشتر اوقات، این سنسور سرعت چرخ و یا سنسور فشار ترمز است که نیاز به تعوض پیدا می کند. به هر حال اگر یونیت ABS خودرو دچار مشکل شود باید توجه داشته باشید که این یونیت گرانقیمت بوده و هزینه‌ی زیادی را بابت تعویض آن متحمل خواهید شد.

کمپرسور کولر

متداول‌ترین مشکلی که در سیستم کولر خودرو پیش می‌آید بروز نشتی در مدار کولر است. اگر پس از چک کردن نشتی و حصول اطمینان از عدم وجود نشتی در مدار همچنان کولر خودرو وظیفه‌ی خود را به درستی انجام ندهد آنگاه بهتر است به سراغ کمپرسور بروید. بیشتر انواع کمپرسورها دارای یک کلاچ هستند که در هنگام نیاز کمپسور را درگیر کرده و در مواقع عدم نیاز کمپرسور را غیر فعال می‌کند. اگر عمر این کلاچ به اتمام رسیده باشد آنگاه می‌تواند سبب از کار افتادن کمپرسور شود. همجنین بروز ایراد در قطعات داخلی کمپرسور نیز می‌تواند باعث شود که کمپرسور فشار کافی را تولید نکند و افت فشار نیز می‌تواند سبب کارنکردن سیستم کولر شود. به هر حال اگر هر کدام از این مشکلات برای کمپرسور خودرویتان پیش بیاید نیاز خواهید داشت تا آن را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید.

آلترناتور یا دینام

آلترناتور وظیفه‌ی تامین انرژی الکتریکی برای شارژ کردن باتری خودرو است، آلترناتور نیروی مورد نیاز خود را از طریق یک تسمه دریافت می‌کند که این تسمه نیروی خود را مستقیما از میل لنگ می‌گیرد. از کار افتادن آلترناتور و خرابی آن سبب شارژ نشدن باتری و متعاقب آن خالی شدن شارژ باتری شود. در این صورت یک چراغ هشدار قرمز رنگ به شکل باتری در پشت آمپر خودرو روشن خواهد شد. خرابی آلترناتور در بیشتر مواقع قابل پیش بینی نیست و بصورت ناگهانی اتفاق می‌افتد. خرابی دیگری که در آلترناتور می‌تواند اتفاق بیافتد، خراب شدن برینگ‌ها است. اگر برینگ‌ها خراب شوند آلترناتور در هنگام کارکرد صدای بلند و آزار دهنده‌ای تولید خواهد کرد.

پلوس

پلوس که نام اصلی آن Axle Shaft است وظیفه‌ی انتقال نیرو از دیفرانسیل به چرخ را دارد. بیشترین مورد خرابی که در پلوس پیش می‌آید، پاره شدن گردگیرهای آن است. گردگیر پلوس قطعه‌ای است به شکل قیف که در انتهای پلوس قرار داشته از تماس عوامل آلاینده مانند گردو خاک و غیره با سر پلوس‌ها جلوگیری می‌کند. اگر گردگیر پلوس پاره شود آلودگی‌ها می‌توانند وارد سر پلوس شده و آنها را خراب کنند. پیشنهاد می شود همیشه در هنگام سرویس خودرو گردگیرها را نیز چک شوند تا اگر پارگی داشته باشند تعویض شوند. همچنین شنیده شدن صدای تق تق از چرخ‌ها در هنگام دور زدن نیز نشانه‌ی خراب شدن سرپلوس ها است. راه اینکه متوجه شوید سر پلوس کدام سمت خراب شده است این است که فرمان را تا آخر به یک سمت چرخانده و دور بزنید. در هر سمتی که صدای تق تق به گوش رسید یعنی سر پلوس آن سمت خراب است و اگر در هر دو سمت، این صدا شنیده شد یعنی هر دو سر پلوس خراب هستند.

سیبک فرمان

این قطعه نوعی از اتصالات است که حرکات سیستم فرمان را به چرخ‌های جلو انتقال می‌دهد. اگر سیبک فرمان دچار مشکل شود، در هنگام افتادن خودرو در دست اندازها صدای بسیار بدی به گوش خواهد رسید و این زمانی است که باید برای تعویض آنها به مکانیک مراجعه کنید. در خصوص قطعات خودرو ضرب المثل هر قدر پول بدهید همانقدر آش می‌خورید کاملا صادق است و رانندگان نکته سنج باید این نکته را مد نظر داشته باشند که قطعه‌ی ارزان قیمت زودتر نیز به تعویض نیاز پیدا خواهد کرد. همچنین پیشنهاد می‌شود که سعی کنید از قطعات پیشنهادی و مورد تایید سازنده استفاده کنید.

موتور فن

موتور فن هوای مورد نیاز سیستم تهویه را تامین می‌کند و وظیفه‌ی آن دمیدن هوا به داخل اتاق اتومبیل است. فن خراب ممکن است سروصدای زیادی تولید کند و حتی ممکن است کلا از کار بیافتد. فن‌ها از یک الکتروموتور و یک پره تشکیل شده اند.

کالیپر ترمز

کالیپر ترمز مهمترین قطعه‌ی سیستم ترمز خودرو است. کالیپر در هنگام ترمزگیری لنت‌های ترمز را به روی دیسک فشار داده و بدین ترتیب سبب کاهش سرعت و متوقف شدن خودرو می‌شود. بروز اشکال در کالیئر ترمز می‌تواند باعث سایش لنت‌ها شود. در بدترین حالت نیز ممکن است که روغن ترمز از کالیپر نشت کند، وجود نشتی در سیستم ترمز بسیار خطرناک است و می تواند سیستم ترمز خودرو را کاملا از کار بیاندازد. با اینکه کالیپر یک قطعه‌ی قابل تعمیر بوده و قطعات داخلی آن را می تواند تعویض کرد اما پیشنهاد می‌شود که در هنگام بروز خرابی اقدام به خرید یک کالیپر نو کنید.

همانطور که از نامش پیداست، این قطعه در مواقعی که راننده پدال ترمز را می‌فشارد اقدام به روشن کردن چراغ‌های ترمز می‌کند. این قطعه در اکثر خودروها در انتهای اهرم پدال ترمز قرار دارد اما در بعضی خودروها مانند سیتروئن زانتیا، این قطعه درست روی پدال و زیر پای راننده نصب شده است. اگر چراغ‌های ترمز خودرو از کار افتاده باشند و لامپ‌ها نیز سالم باشند به احتمال زیاد این سوئیچ را باید تعویض کنید.

دیسک ترمز

دیسک ترمز دیگر قطعه‌ی حیاتی و مهم سیستم ترمز خودرو است. دیسک ترمز به همراه با چرخ‌های خودرو در حال گردش است و در هنگام ترمزگیری، از طریق اصطکاک بین لنت و دیسک خودرو متوقف می شود. در هنگام ترمز گیری، دیسک ضمن اینکه تحت فشار اصطکاکی بسیار زیادی قرار دارد افزایش دمای زیادی را نیز تجربه می‌کند. این شرایط سخت می تواند باعث تاب برداشتن دیسک شود که نشانه‌ی آن لرزش خودرو در هنگام ترمزگیری است. همچنین اگر از لنت نامرغوب استفاده کرده و یا لنت‌های خودرو را به موقع تعویض نکنید، این کار می تواند باعث خط افتادن روی دیسک ترمز شود. خط افتادن روی دیسک نیز می تواند قدرت ترمزگیری خودرو را کاهش دهد. در تمام این موارد باید نسبت به تعویض دیسک اقدام کرد و تعمیر کردن یا تراش دادن دیسک به هیچ عنوان اصولی نیست. همچنین باید دقت کرد که دیسک‌ها باید بصورت جفت تعویض شوند یعنی دیسک‌های جلو با هم و دیسک‌های عقب هم با هم تعویض شوند.

میل سوپاپ

میل سوپاپ با نام میل بادامک نیز شناخته می‌شود. کار میل سوپاپ باز و بسته کردن سوپاپ‌های ورودی و خروجی است. پیشرانه‌ی یک خودرو می تواند یک، دو، یا حتی چهار میل سوپاپ داشته باشد. میل سوپاپ‌ها قطعاتی هستند که عمر بالایی دارند و معمولا خراب نمی‌شوند اما افت فشار روغن و یا کمبود روغن در پیشرانه‌ی خودرو می تواند باعث آسیب به میل سوپاپ شود. اگر مکانیک به شما گفت که نیاز به تعویض میل سوپاپ وجود دارد مطمئن باشید که خودروی شما با مشکلی جدی مواجه شده است.

سنسور موقعیت میل سوپاپ

در بیشتر اوقات مشکلی که برای میل سوپاپ خودرو پیش می‌آید، خراب شدن حسگر موقعیت آن است. کار این حسگر این است که به واحد الکترونیکی کنترل موتور ECU اعلام کند که میل سوپاپ در چه درجه‌ ای از ۳۶۰ درجه گردش خود قرار دارد. از طریق این اطلاعات ECU متوجه خواهد شد که چه زمانی برای پاشش سوخت به مانیفولد هوا مناسب است. در صورت خرابی این حسگر چراغ چک موتور روشن خواهد شد و همچنین خودرو ممکن است دیرتر از حالت عادی روشن شود. همچنین در هنگام خرابی حسگر موقعیت میل سوپاپ، مصرف سوخت خودرو نیز به دلیل پاشش بیش از نیاز سوخت افزایش پیدا می کند.

کلاچ

کلاچ در خودروهای دارای جعبه دنده‌ی دستی وجود دارد و وظیفه‌ی آن انتقال گشتاور از پیشرانه به گیربکس است. همچنین با فشردن پدال کلاچ ارتباط پیشرانه و گیربکس قطع شده تا بدین ترتیب بتوان بدون آسیب دیدین قطعات داخلی جعبه دنده، نسبت به تعویض دنده‌ها اقدام کرد. کلاچ نقش مهمی در خودروهای دنده دستی دارد اما این نقش را بدون هزینه ایفا نمی‌کند. از آنجایی که کلاچ گشتاور تولیدی پیشرانه را از طریق اصطکاک منتقل می‌کند، بنابراین با گذشت زمان، ضخامت صفحه کلاچ کاهش یافته و لنت‌های روی آن تمام می‌شوند. این زمانی است که باید با مراجعه به مکانیک، صفحه کلاچ نو را جایگزین قبلی کنید. اگر در تعویض صفحه کلاچ تمام شده تعلل کنید ممکن است خودروی شما دیگر قادر به حرکت نباشد و خرید صفحه کلاچ مرغوب نیز باعث می‌شود تا دفعه‌ی بعد دیرتر به مکانیک مراجعه کنید.

طبق

طبق قطعه‌ای است که در هر خودرو دارای شکل متفاوتی است و وظیفه‌ی اتصال دادن چرخ را به خودرو بر عهده دارد. این قطعه از متعلقات جلوبندی خودرو محسوب می‌شود. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید در طبق چند عدد بوش وجود دارد، این بوش‌ها ممکن است خراب شوند و خرابی آنها باعث گیجی فرمان، سر و صدا و لاستیک سایی می‌شود. البته خراب شدن بوش بهترین حالت موجود است، چراکه تنها با جایگزین کردن بوش‌های معیوب با بوش نو مشکل خودرو برطرف خواهد شد اما برخی اوقات لازم است تا کل طبق تعویض شود.

میل لنگ

میل لنگ یکی از مهمترین اجزای پیشرانه‌های احتراق داخلی است و وظیفه‌ی اصلی آن تبدیل حرکت خطی پیستون‌ها به حرکت دورانی است. درست همانند میل سوپاپ، میل لنگ نیز یک قطعه‌ی مصرفی نیست و به ندرت پیش می‌آید که خراب شود اما اگر روغن کافی به برینگ‌های میل لنگ نرسد می تواند سبب آسیب به برینگ‌ها و خود میل لنگ شود. بسته به نوع خودرو میل لنگ می‌تواند ارزان بوده یا بسیار گرانقیمت باشد (همانند بی‌ام‌و ) اما به هر حال این را باید مد نظر داشت که برای تعویض آن لازم است تا پیشرانه کاملا باز شود. یکی از بد شانسی های دیگری که در خصوص میل لنگ می تواند اتفاق بیافتد بریدن میل لنگ است، البته بریدن میل لنگ خیلی به ندرت اتفاق می‌افتد.

کاسه نمد سر میل لنگ

میل لنگ خودرو دارای دو کاسه نمد (اورینگ یا پکینگ هم نامیده می‌شود) است که یکی در انتهای میل لنگ و در سمت جعبه دنده و دیگری در سر میل لنگ و درست در پشت پولی سر میل لنگ قرار دارد، وظیفه‌ی این کاسه نمدها آب بندی میل لنگ از لحاظ روغن است. اگر از این کاسه نمدها روغن به بیرون نشت کند آنگاه باید نسبت به تعویض آنها اقدام کنید.

قفل مرکزی

خرابی قفل مرکزی خودرو خیلی نگران کننده نیست چون در صورت از کار افتادن موتور آن همچنان می توانید بصورت دستی و با استفاده از کلید درها را قفل یا باز کنید. موتور قفل مرکزی خیلی به ندرت خراب می‌شود و اگر از کار بیافتد ممکن است که ایراد از اتصالات و سیم کشی آن باشد و نه خود موتور. به هر صورت اگر موتور قفل مرکزی نیز خراب باشد خیلی جای نگرانی نداشته و به راحتی می توان آن را تعویض کرد.

میل گاردان

میل گاردان در خودروهای محرک جلو وجود ندارد و تنها در خودروهای محرک عقب و چهارچرخ محرک دیده می‌شود. وظیفه‌ی میل گاردان انتقال نیرو و گشتاور از جعبه دنده به دیفرانسیل است. ایراداتی که ممکن است برای میل گاردان پیش بیایند یکی خرابی نگه دارنده‌ی مرکزی و دیگری خرابی اتصالات (یا همان چهارشاخ گاردان) است. نگه دارنده‌ی مرکزی میل گاردان به سادگی تعویض می‌شود اما خرابی اتصالات گاردان یک ایراد بسیار جدی است و ابیتدا با تولید صدا از زیر خودرو شروع شده و در بدترین حالت می تواند با کنده شدن اتصالات یک فاجعه‌ به بار بیاورد.

واحد کنترل موتور ECU

واحد کنترل موتور نام‌های دیگری چون ECU و DME نیز دارد. خود ECU به ندرت خراب می‌شود و معمولا تنها خطاهای نرم افزاری در آن پدیدار می‌شوند که با یک دستگاه دیاگ قابل رفع هستند. در صورت خراب شدن خود ECU نیز قیمت آن کاملا وابسته به برند خودروی شما است و می‌تواند ارزان و یا بسیار گران باشد.

واشر منیفولد اگزوز

این واشر در محل اتصال مانیفولد اگزوز به سرسیلندر خودرو متصل است و محل اتصال این دو را آب بندی می‌کند. واشر مانیفولد اگزوز در طول عمر کاری خود تحت فشار و دمای زیادی قرار دارد به همین خاطر ممکن است پس از چندسال خراب شده و سبب بروز نشتی در مانیفولد اگزوز شود. تشخیص خرابی این واشر نیز بسیار ساده است چراکه خودرو صدای بلند و ناهنجاری را تولید خواهد کرد.

فلایویل

فلایویل را چرخ طیار نیز می‌نامند که نامی بسیار نامتداول بوده و توسط مکانیک‌ها استفاده نمی‌شود. فلایویل چندین وظیفه دارد، یکی جذب کردن نواسانات میل لنگ، ایجاد اینرسی لازم برای حرکت میل لنگ و دیگری انتقال نیرو از پیشرانه به مجموعه‌ی کلاچ است. در خودروهای دنده دستی صفحه کلاچ مستقیما با فلایویل در تماس است. استفاده‌ی نادرست و عادات رانندگی ناصحیح با یک خودروی دنده دستی می تواند سبب آسیب دیدن فلایویل و یا ساییده شدن سطح آن شود. برخی اوقات می توان با پرداخت دوباره‌ی سطح فلایویل مشکل آن را برطرف کرد اما اگر مشکل حاد باشد باید کل آن را تعویض کرد.

پمپ بنزین

پمپ بنزین معمولا در باک خودرو قرار دارد و بنزین را از باک به پیشرانه می‌رساند. محل جایگیری آن در اکثر خودروها در زیر صندلی‌های ردیف عقب است. فهمیدن خرابی پمپ بنزین ساده است. پمپ خراب سبب افت فشار بنزین می‌شود و کارکرد پیشرانه را با مشکل مواجه می‌کند همچنین اگر خودروی شما استارت خورده ولی روشن نشود، پمپ بنزین یکی از گزینه‌هایی است که باید سالم بودن آن را چک کرد.

سوئیچ استارت

سوئیچ خودرو البته این روزها در حال منسوخ شدن است و کم کم سیستم Keyless جای آن را می‌گیرد. اما این قطعه نیز با گذشت زمان خراب شده و از کار می افتد. وظیفه‌ی این قطعه نیز مانند یک کلید روشن/خاموش برای خودرو است.

منبع اگزوز

دلیل وجود این قطعه در اتومبیل بسیار ساده است، پیشرانه‌ها صدای بسیار بلندی تولید می کنندو نیاز است که این صدا پیش از ورود به محیط اطراف کاهش پیدا کند. آب‌بندی نامناسب و یا جوشکاری بی‌کیفیت در منبع اگزوز می تواند باعث نشتی و به دنبال آن درز کردن صدا به بیرون شود. اگر خودروی شما مجهز به منبع اگزوز اسپرت باشد تعویض آن هزینه‌ی بیشتری روی دستتان خواهد گذاشت.

سنسور اکسیژن

حسگر اکسیژن نیز از دیگر قطعاتی است که ECU اطلاعات مورد نیاز خود برای تنظیم پاشش سوخت را از آن جمع آوری می‌کند. سنسور اکسیژن در مسیر اگزوز و پس از مبدل کاتالیستی (کاتالیزور) نصب می‌شود و با اندازه گیری مقدار اکسیژن موجود در دود خروجی از پیشرانه به ECU کمک می کند تا میزان درست مخلوط هوا و سوخت را اندازه بگیرد. این سنسور در معرض حرارت زیادی قرار دارد و جرم گرفتگی و گذشت زمان می‌تواند باعث اختلال در عملکرد آن شود.

خنک کن روغن

این قطعه نیز نوعی رادیات است و در خودروهایی که روِن موتور یا روغن جعبه دنده‌ی آنها دمای زیادی دارد لازم است برای افزایش عمر قطعات از سیستم خنک کن روغن استفاده شود. اکثر خودروهای اسپرت و یا خودروهای سنگین به این سیستم مجهز هستند. مانند سایر رادیاتورها مهمترین مشکلی که در سیستم خنک کن روِن نیز می‌تواند بروز کند وجود نشتی است. برای پیشگیری از وقوع خرابی‌های سنگین‌تر بهتر است در صورت مشاهده‌ی نشتی در این سیستم فورا نسبت به برطرف کردن آن اقدام کنید.

رینگ پیستون

اگر از اگزوز خودرو دود آبی رنگ بیرون بیاید به معنای راه یافتن روغن به داخل سیلندر است. درست است که یکی از عوامل ورود روغن به سیلندر از بین رفتن واشر سرسیلندر است که در بالا به آن اشاره شد اما دیگر عامل این قضیه می‌تواند خراب شدن رینگ پیستون ها باشد. رینگ‌پیستون‌ها وظیفه‌ی آب بندی فاصله‌ی پیستون و دیواره‌ی سیلندر را به عهده دارند و از مهمترین و کلیدی ترین قطعات یک خودرو محسوب می‌شوند. این قطعه نه تنها تحت فشار و دمای زیادی قرار دارد بلکه تحت فشار اصطکاکی بسیار زیادی نیز قرار دارد و این شرایط سخت با گذر زمان می‌تواند سبب خرابی رینگ پیستون شود. تعویض رینگ پیستون‌ها مستلزم بازشدن کامل پیشرانه است و جزو تعمیرات سنگین، تخصصی و گران قیمت خودرو حساب می‌شود.

پمپ هیدرولیک فرمان

اگر فرمان خودروی شما ناگهان سفت شود این یکی از نشانه های بروز مشکل در پمپ هیدرولیک است. اگر خوش شانس باشید تنها شیلنگ‌ها و اورینگ‌های پمپ خراب شده و تعویض خواهند شد اما در بدترین حالت خود پمپ نیاز به تعویض دارد. تعویض پمپ هیدرولیک زمان زیادی نمی‌برد و هر مکانیکی از پس آن بر می‌آید.

حسگر فشار

حسگر فشار در نقاط مختلفی از خودرو می توانند بکار گرفته شوند. یکی از این حسگرها حسگر فشار روغن است و در صورت افت فشار روغن فورا چراغ هشدار روغن را روشن می‌کند. اگر چراغ هشدار روغن خودرو روشن شد فورا باید خودرو را متوقف کرده و به تعمیرگاه منتقل کنید. در خودروهای مجهز به توربوشارژر حسگر فشار هوا نیز وجود دارد تا فشار هوای توربوشارژر را هم اندازه گیری کند. حسگر فشار دیگر نیر حسگر فشار ریل سوخت است، این سنسور فشار موجود در پشت انژکتور را اندازه گیری و برای ECU ارسال می کند.

رادیاتور

رادیاتور وظیفه‌ی مهم خنک کردن پیشرانه را بر عهده دارد. یکی از متداول ترین ایرادات رادیاتور بروز نشتی است. برخی برای رفع نشتی مواد Stop-Leak را استفاده می کنند اما ما به شما پیشنهاد می کنیم که خیلی به سمت این مواد شیمیایی نروید چون برخی از آنها عوارض جانبی نظیر گرفتگی مجراهای رادیاتور را به همراه دارند. رادیاتور هم جزو قطعاتی است که به هیچ وجه نباید سراغ نمونه‌های غیر اصلی و ارزان قیمت آن بروید.

کمک فنر

کمک فنر وظیفه‌ی دفع ارتعاشات و ضربات فنرهای خودرو است و نقش مهمی در نرمی و پایداری خودرو دارند. اگر کمک فنرها خراب شوند خودرو سروصدای بیشتری هنگام حرکت داشته و کمی نامتعادل خواهد شد. یک راه چک کردن سلامتی کمک فنرها این است که خودرو را به پایین فشار دهید و سپس آن را رها کرده و تعداد دفعاتی که بدنه بالا و پایین می‌رود را بشمارید. اگر بیشتر از دوبار بود به احتمال خیلی زیاد کمک فنرها خراب هستند.

شمع

شمع مسئول مشتعل کردن مخلوط هوا و سوخت در داخل سیلندر است. این کار از طریق ایجاد جرقه‌ای در سر شمع انجام می‌شود که با استفاده از انرژی الکتریکی بدست آمده از کوئل صورت می‌پذیرد. الکترود سر شمع با گذشت زمان کارایی خود را از دست می‌دهد و سر آن نیز جرم گرفته و کثیف می‌شود. این عوامل کارایی یک شمع را کاهش می‌دهند و لازم است که شمع در کیلومترهای بخصوصی تعویض شود. نشت کردن روغن به داخل سیلندر نیز می‌تواند عمر شمع‌ها را کاهش دهد. به طور متوسط لازم است که شمع ها هر ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر یکبار عوض شوند. در خودروهایی که دارای پیشرانه‌ی V شکل هستند شمع‌ها دارای عمر بالاتری بوده و دیرتر نیاز به تعویض دارند.

جعبه فرمان

جعبه فرمان وظیفه‌ی انتقال فرمان راننده به چرخ‌ها را برای تغییر جهت بر عهده دارد. این قطعه جزو قطعات مهم خودرو است و وجود هرگونه ایراد در آن را نباید نادیده گرفت. گذشت زمان می‌تواند مشکلاتی چون از بین رفتن دنده های داخلی جعبه فرمان، خرابی اتصالات آن و نشتی روغن از اورینگ‌های آن را باعث شود.

میل موجگیر

این قطعات میل موجگیر را به خودرو متصل می‌کنند. وظیفه‌ی میل موجگیر که میل تعادل نیز نامیده می‌شود مهار کردن حرکات و چرخش‌های بدنه در هنگام دور زدن است. این اتصالات نیز با گذشت زمان خراب می‌شوند و خرابی آنها همراه با صداهایی از سیستم تعلیق است.

فشنگی فن آب

این حسگر دمای موتور را به ECU و راننده نشان می‌دهد. خرابی این سنسور باعث می‌شود که خودرو در حالی که گرم شده اما همانند حالت سرد سوخت پاشی داشته باشد و یا حتی می تواند باعث شود که ECU موتور سرد را اشتباها گرم شناسایی کند. این سنسور نیز با گذشت زمان ممکن است خراب شود. خوشبختانه تعویض آن هزینه‌ی زیادی در پی ندارد.

ترموستات

ترموستات وظیفه‌ی برقرار کردن جریان مایع خنک کننده بین پیشرانه و رادیاتور را بر عهده دارد. در هنگام سرد بودن پیشرانه ترموستات کمک می کند که پیشرانه زودتر گرم شود و در هنگام گرم بودن نیز از گرمای بیش از حد جلوگیری می‌کند. البته ترموستات‌ها علاقه ی زیادی به گیر کردن دارند و اگر دمای موتور خودرویتان بیش از حد بالا رفت می‌توانید به ترموستات مشکوک باشید. تعویض ترموستات معیوب با ترموستات نو ساده و کم هزینه است. البته در برخی خودروها که ترموستات برقی دارند هزینه‌ها کمی بیشتر است.

واتر پمپ

واترپمپ مایع خنک کننده‌ی پیشرانه را به جریان می‌اندازد. امروزه واترپمپ‌ها در انواع برقی و مکانیکی موجود هستند. بدترین حالت در واتترپمپ های برقی، از کار افتادن آنها است که در اینصورت باید واتر پمپ را تعویض کنید. واترپمپ‌های مکانیکی اما با مشکلات مختلفی از نشتی آب رادیاتور گرفته تا خرابی بلبرینگ‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. در هنگام تعویض واترپمپ بهتر است مایع خنک کننده را نیز کاملا تعویض کنید.

موتور برف پاک کن

برف پاک کن‌ها بهترین دوست شما در آب و هوای نامساعد هستند. مانند هر دستگاه الکترونیکی دیگری، موتور برف پاک کن نیز معمولا بصورت ناگهانی خراب می‌شود. قطعا هیچ چیز بدتر از این نیستکه در جاده و هنگام وقوع یک باران سنگین، موتور برف پاک کن از کار بیافتد.

سوزن انژکتور

در قدیم برای عمل سوخت رسانی از سیستمی بنام کاربراتور استفاده می‌شود اما خودروهای مجهز به این سیستم ایراداتی مانند مصرف سوخت بالا و قدرت پایین داشتند. با پیشرفت علم الکترونیک و باز شدن پای ECU به خودروها سیستم سوخت رسانی نیز از کاربراتور به انژکتور تغییر یافت. البته خودرهای دیزلی همگی انژکتوری بوده و هستند. انژکتور در حقیقت یک نوع شیر با کنترل الکتریکی است که وظیفه ی پاشش سوخت به داخل سیلندر را دارد. البته این قطعه با استفاده از فشار بالای پاشش، سوخت را نه بصورت مایع که به شکل پودر به داخل سیلندر پاشش می‌کند. به این عمل اصطلاحا اتمیزه کردن سوخت گفته می‌شود. تعداد انژکتور ها در اکثر خودروها به تعداد سیلندر ها بوده و محل نصب آنها روی مانیفولد هوا قرار دارد.

برخی خودروها مانند تویوتا GT86 دارای دو انژکتور برای هر سیلندر هستند و انژکتور خودروهایی که مجهز به سیستم پاشش مستقیم سوخت هستند در سرسیلندر آنها قرار دارد. برای تست انژکتور می‌توان آنها را جدا کرده و یک مقوا یا کاغذ را مقابل آنها بگیرید سپس با باز کردن سوئیچ می توان مشاهده کرد که کدام انژکتور سوخت را پاشش می کند یا نه. البته همیشه به این روش نیازی نیست و در بیشتر مواقع اگر در هر کدام از انژکتورها مشکلی وجود داشته باشد خطای مربوطه در ECU خودروثبت شده و با دستگاه دیاگ می‌توان فهمید که کدام انژکتور خراب است. قیمت انژکتور نیز کاملا به مدل و برند خودرو بستگی دارد و اگر خودروی شما دارای سیستم پاشش مستقیم سوخت باشد قیمت انژکتورهای آن بسیار بالا خواهد بود.

پیستون

پیستون را باید از مهمترین اجزای موتوهای احتراق داخلی دانست. این قطعه وظیفه‌ی انتقال انرژی حاصل از احتراق را به میل لنگ با استفاده از یک رابط به نام شاتون دارد. پیستون قطعه ای استوانه شکل است که در خودروهای سواری معمولا از جنس آلومینیوم ساخته می‌شود. در اکثر خودروها سطح پیستون صاف است اما برخی اوقات سازنده تغییراتی روی سطح آن می‌دهد. برخی تیونرها برای اینکه قدرت پیشرانه را افزایش دهند، پیستون‌های استاندارد را با نمونه‌های سبک تر جایگزین می‌کنند. پیستون‌ها قطعاتی هستند که به ندرت خراب می‌شوند و دوام بالایی دارند اما استفاده ی نادرست از خودرو و فشار بیش از اندازه به پیشرانه می‌تواند سبب آسیب دیدن پیستون‌ها شود. پستون‌ها را باید بصورت دست تعویض کرد یعنی نمی توان تنها یکی یا چندتای انها را تعویض کرد بلکه لازم است تا تمامی آنها با هم تعویض شوند. قیمت پیستون معمولا ارزان نیست و تعویض آن نیز نیازمند باز شدن کامل پیشرانه و تخصص بالا است که خود هزینه ها را افزایش خواهد داد.

شاتون

شاتون دسته ای است که حرکت پیستون را به میل لنگ انتقال می‌دهد. این قطعه در مراحل کاری خود تحت فشار بسیار زیاد ناشی از ضربات حاصل از احتراق قرار دارد و به همین خاطر با استحکام بسیار بالایی طراحی و ساخته می‌شود. شاتون در تمامی خودروها به یک شکل بوده و از سه بخش تشکیل می شود. سر بزرگ، ساق و سر کوچک. سر کوچک شاتون معمولا یک تکه بوده و به پیستون متصل است، سر بزرگ شاتون نیز به میل لنگ متصل می شود، سر بزرگ شاتون در اکثر موارد بصورت دو تکه قرار ساخته می شود و تکه‌های آن با استفاده از پیچ و مهره به هم وصل می‌شوند. ساق شاتون نیز بین دو سر شاتون قرار دارد و شکل مقطع آن معمولا شبیه به مقطع تیرآهن است.

شاتون‌ها در صوورتی که فشار بیش از اندازه به پیشرانه بیاورید می‌توانند خراب شوند و تعویض انها هزینه و زمان زیادی می‌طلبد. بالا بردن دور موتور بیش از حد مجاز نیز از مواردی است که ریسک آسیب دیدن شاتون را بالا می‌برد. شاتون ها دارای یک تنش تعریف شده هستند که وارد شدن نیروی بیش از آن می تواند سبب شکستن شاتون شود.متاسفانه در کشورمان اخیرا بسیار باب شده که برای بهبود شتاب خودرو اقدام به برداشتن کات آف یا همان محدوده ی قرمز دور موتور می‌کنند. نگارنده براساس تجربه و مطالعه معتقدم که این یکی از غیر اصولی ترین و پر ریسک‌ترین روش‌ها برای تیونینگ خودرو است. چون با گذر دور موتور از حد مجاز، فشار وارد بر شاتون افزایش زیادی پیدا می‌کند (کیفیت ساخت خودروهای داخلی و یا چینی هم نیاز به یادآوری ندارد) این افزایش فشار می تواند باعث شکسته شدن یا اصطلاحا بریدن شاتون شود. بریده شدن شاتون آن هم در دور موتور بالا بسیار خطرناک است و در اکثر موارد شاتون با گیر کردن در دیواره ی سیلندر، بلوک پیشرانه را پاره می کند. اگر چنین اتفاقی بیافتند باید منتظر فاکتور تعمیراتی بسیار سنگینی باشید. چون باید بلوک نیز تعویض شود. تعویض بلوک نیز بدلیل نیاز داشتن به طی مراحل قانونی خود دردسرهای بعدی را به همراه دارد. البته در خودروهای با کیفیت تر مانند تویوتا و یا بی‌ام‌و بریده شدن شاتون امری تقریبا محال است و اشاره‌ی بنده بیشتر به خودروهای داخلی است.

یکی از تیونینگ‌های مناسب خودرو تعویض شاتون‌ها با نمونه‌های قوی تر و سبک تر است.

سوپاپ

سوپاپ یک قطعه‌ی نسبتا کوچک است که دریچه ای برای ورود هوا و و خروج دود از محفظه‌ی احتراق به حساب می‌آید. سوپاپ‌ها بطور مستقیم یا غیر مستقیم توسط میل سوپاپ باز و بسته می‌شوند و بازگشت آنها به موقعیت اولیه شان توسط یک فنر به نام فنر سوپاپ انجام می شود. تعداد سوپاپ ها در هر پیشرانه نیز متفاوت است و می تواند از دو سوپاپ برای هر سیلندر تا ۵ سوپاپ برای هر سیلندر متفاوت باشد. سوپاپ ها قطعات مصرفی نیستند و شاید هیچگاه خراب نشوند اما گاهی ممکن است نیاز به تعویض آنها پیدا کنید. اگر در تعویض به موقع تسنه تایمینگ خودرو تعلل کنید وتسمه تایم پاره شود در برخی خودروها مانند پژو و رنو می تواند باعث کج شدن سوپاپ ها شود. سوپاپ کج را نمی‌توان تعمیر کرد و باید آن را تعویض کرد. در خودروهای مجهز به سیستم تزریق مستقیم سوخت هم در صورت استفاده‌ی نادرست ممکن است که کربن در بخش پشتی سوپاپ هوا جمع شده و حالت جرم گرفتگی پیدا کند که در این صورت باید نسبت به کربن زدایی از پیشرانه اقدام کرد. سوپاپ ها توسط دو قطعه بنام‌های سیت و گیت آب بندی می‌شوند، برخی اوقات ممکن است که سیت یا گیت آسیب ببیند که در آنصورت معمولا لازم است تا سرسیلندر باز شود.

سرسیلندر

سرسیلندر در حقیقت نیمه‌ی بالایی پیشرانه را تشکیل می‌دهد و بخش‌هایی چون میل سوپاپ، سوپاپ‌ها اتاقک احتراق، درب سوپاپ را در خود جای داده است. جنس این بخش در پیشرانه‌های جدید اکثرا از جنس آلومینیوم است. قیمت این قطعه وابسته به نوع خودرو است اما در هر صورت قطعه‌ی ارزانی نیست.

بلوک سیلندر

بلوک سیلندر بدنه‌ی اصلی پیشرانه است. بخش‌هایی چون سیلندر، پیستون، شاتون، میل لنگ و کارتل روغن در بلوک سیلندر قرار دارند. بلوک سیلندر را می‌توان یکی از گرانقیمت ترین بخش‌های یک خودرو دانست که البته خیلی به ندرت هم مشکلی برایش پیش می‌آید. بلوک سیلندر انواع مختلفی دارد و می تواند خطی یا بصورت V شکل باشد.

باک

باک بنزین محفظه ای است که برای ذخیره‌ی سوخت از آن استفاده می‌شود. باک معمولا در بخش زیرین و عقبی خودرو قرار دارد. باک‌ها در گذشته دارای جنس فلزی بودند اما امروزه برای ایمنی بیشتر در تصادفات، باک‌ها را از جنس مواد کامپوزیتی می‌سازند.

ماهک گیربکس

ماهک ها قطعاتی در داخل جعبه دنده‌های دستی هستند که دارای یک شکل کمانی بوده و انجام مرحله‌ی نهایی تعویض دنده را بر عهده دارند. گاهی ممکن است پیش بیاید که ماهک گیربکس بشکند که در اینصورت برای تعویض آن باید جعبه دنده را از خودرو جدا رده و آن را کاملا باز کرد.

بوستر ترمز

پای راننده هیچگاه نیروی کافی برای متوقف کردن خودرو را ندارد و اگر بنا بود سیستم ترمز نیروی خود را تنها از فشار پای راننده تامین کند مصافت بسیار زیادی برای توقف خودرو نیاز داشتیم. برای حل این مشکل خودروسازان از سیستمی ساده ولی کارآمد به نام بوستر استفاده می‌کنند. بوستر یک استوانه است که با استفاده از نیروی مکش موتور داخل ان یک خلا نسبی ایجاد می‌شود، ایجاد شدن این خلا سبب می‌شود که نیروی فشار پای راننده چندین برابر شود و بطبع نیروی ترمزگیری نیز افزایش پیدا می‌کند. بیشترین خرابی ای که در بوستر پیش می‌آید می‌تواند بروز نشتی درسیستم آن باشد، مخصوصا باید هر از گاهی شلنگ بوستر را بازدید کنید تا اگر ترک خوردگی و یا نشتی در آن وجود داشت آن را تعویض کنید.

توپی چرخ

توپی چرخ قطعه ای است که نه تنها باعث چرخش چرخ است بلکه تکیه گاه چرخ نیز مسوب می‌شود به همین خاطر از اهمین بسیار بالایی برخوردار بوده و لازم است تا بطور منظم بازدید شود. معمولا بلبرینگ‌های داخل توپی نیاز به تعویض پیدا می کنند که هزینه‌ی انجام آن چندان بالا نیست.

فنرلول

فنرها در کنار کمک فنرها نقش بسیار مهممی در پایداری، ثبات و قابلیت هدایت خودرو دارند، در صورت استفاده‌ی صحیح از خودرو شاید هیچاه نیاز به تعویض فنرها پیدا نکنید اما در غیر اینصورت ممکن است با شکستگی در فنر مواجه شوید و لازم باشد تا آنها را تعویض کنید.